ریل آسانسور چیست؟
ریل آسانسور یکی از اجزای اصلی و حیاتی سیستم‌های آسانسور است که وظیفه راهنمایی و حمایت از کابین آسانسور و وزنه تعادل را در طول حرکت در شفت اسانسور برعهده دارد. این ریلها از جنس فولاد ساخته شده و به صورت عمودی در دو طرف شفت آسانسور نصب می‌شوند. طراحی و ساخت این ریلها باید با دقت فراوان و مطابق با استانداردهای بین‌المللی انجام شود تا از ایمنی و پایداری حرکت اسانسور در هنگام بالا و پایین رفتن اطمینان حاصل شود.
علاوه بر ایمنی، کیفیت ریل آسانسور نقش مهمی در کاهش لرزش و صدای ایجاد شده توسط آسانسور دارد. این امر به میزان قابل توجهی به تجربه کاربری سرنشینان اسانسور کمک میکند. ریلها باید به گونه‌ای نصب شوند که با هر بار استفاده از اسانسور، کابین به صورت روان و بدون هرگونه اختلالی حرکت کند. نصب و تنظیم صحیح ریلها برای دستیابی به حداکثر دقت و کارایی ضروری است و هر گونه ناهمواری یا انحراف در نصب ریلها می‌تواند به افزایش فرسودگی قطعات و کاهش عمر مفید اسانسور منجر شود.
وظایف ریل آسانسور چیست؟
۱- اولین وظیفه ریل آسانسور هدایت کابین و وزنه‌های تعادل در هنگام حرکت عمودی و جلوگیری از حرکات افقی کابین و کادر وزنه و برخورد آنها با دیواره‌های شفت می‌‌‌باشد.
۲- دو‌‌مین وظیفه ریل‌های آسانسور جلوگیری از نوسانات کابین به علت نیروهای خارج از مرکز در اثر جابه جایی نفرات یا بار داخل کابین آسانسور است
۳- سو‌‌مین وظیفه ریل‌های آسانسور توقف و نگه داشتن کابین در هنگام عملکرد مکانیزم ایمنی است. (ریلها در هنگام عملکرد ترمز ایمنی (پاراشوت) مانند دیسک‌های چرخ در خودرو عمل میکنند و فک‌های ترمز، کابین را به ریل قفل میکنند.
در نتیجه ریل آسانسور باید توان و استحکام لازم را داشته و تحمل نیروهای ناشی از عملکرد ترمز ایمنی و همچنین انحناء و پیچش‌های ناشی از بار نامتعادل داخل کابین را داشته باشد. ریل‌های آسانسور باید به گونه ای به سازه آسانسور متصل شوند که اثرات نا مطلوب ناشی از نشست ساختمان یا انقباض بتن به صورت خودکار یا با تنظیم ساده ای قابل اصلاح باشند.
بیشترین ریل‌هایی که در ایران مصرف می‌شوند و از جمله ریل‌های هستند که این شرکت عرضه میکند: ریل ساورای اسپانیا- ریل مونته‌فرو ایتالیا – ریل مونته فرو چین – ریل چیلیک ترک و … می‌‌‌باشند. محصولات ریل شرکت پیروز پرواز رو می‌توانید در قسمت انواع محصولات ریل آسانسور مشاهده بفرمایید.
در نصب ریل آسانسور به چه نکاتی باید توجه کرد؟
نصب ریل آسانسور به طور اصولی و صحیح حتی از جنس آلیاژ آنها نیز در حرکت کابین و کادر وزنه‌ها مهم تر است. ریل‌های راهنما، متعلقات و اتصالات آنها باید در مقابل بارها و نیروهایی که به آنها وارد می‌آید به اندازه کافی مقاوم باشند تا از کارکردن ایمن آسانسور اطمینان حاصل شود.
(توصیه می‌شود متناسب با ظرفیت کابین آسانسور، در ساختمان‌های بلند مرتبه (طول مسیر بیش از 40 متر) نیروهای ناشی از اصطکاک ریل‌های آسانسور با براکت‌ها ( رابط‌های اتصال ریلها به سازه) در اثر نشست یا انقباض ساختمان نیز، علاوه بر وزن ریلها و نیروی پاراشوت، منظور شود.)
فاصله هریک از ریلها تا کف چاهک متناسب با سرعت آسانسور و ارتفاع کل ساختمان تعیین میگردد.
توصیه می‌شود به ازاء هر 10 متر طول ریل، 1 الی 2 میلی متر فاصله بین زیر ریل و صفحه کف چاهک باقی بماند. این فاصله به این جهت است که در انبساط ریلها یا نشست ساختمان، ریلها بتوانند در امتداد محور مستقیم خود حرکت کنند و در اصطلاح از وسط شکم ندهند.
انواع ریل از نظر روند تولید
ریل‌های راهنما در اصطلاح به دو صورت نورد سرد و ماشین کاری شده ساخته می‌شود. البته دقت ماشین‌کاری بسته به سرعت آسانسوری که مخاطب استفاده از این ریلها هستند، متفاوت است. از آنجاییکه مبنای نصب درب‌های طبقات ریل‌های آسانسور هستند، و اگر ناشاقول باشند همواره آسانسور یا خراب خواهد بود و یا اینکه عملکرد خیلی بی کیفیتی و نا ایمنی خواهد داشت. در نتیجه بسیار مهم است که ریل آسانسور در هنگام نصب شاقول شده باشد و فاصله بین آنها در طول تراول (مسیر حرکت کابین و متعلقات) ثابت باشد.
نصب ناصحیح و یا سطوح خشن در تماس باعث ارتعاش در کابین و یا وزنه تعادل می‌شود و باعث نیروهای دینا‌‌میکی متغیر در طول مسیر حرکت کابین میگردد. این نیرو‌‌ها باعث تغییرات در مقاومت اصطکاکی در روی ریلها شده و عامل تغییر دربار وارد شده به موتور آسانسور هستند و همچنین موجب افزایش مصرف برق می‌گردند.
مراحل ساخت ریل آسانسور
ساخت ریل‌های آسانسور فرآیندی پیچیده و دقیق است که از چندین مرحله تولید و کنترل کیفیت تشکیل شده است. ابتدا، مواد اولیه که معمولاً از فولاد با کیفیت بالا هستند، انتخاب و آماده سازی می‌شوند. فولاد باید دارای خواص مکانیکی مناسبی باشد تا بتواند وزن اسانسور و نیروهای وارد بر آن را تحمل کند و همچنین از دوام و مقاومت کافی در برابر خوردگی و سایش برخوردار باشد.
در مرحله بعد، فولاد به وسیله فرآیندهایی مانند نورد گرم به شکل نهایی ریلها درآورده می‌شود. نورد گرم فرآیندی است که در آن فولاد در دماهای بسیار بالا قرار می‌گیرد تا به راحتی قابل شکل‌دهی باشد. پس از شکل‌دهی، ریلها ممکن است تحت عملیات حرارتی قرار گیرند تا خواص مکانیکی آنها بهبود یابد و مقاومت بیشتری در برابر فشار و تنش‌های وارد بر آنها در حین استفاده ایجاد شود.
پس از عملیات حرارتی، ریلها به مرحله پرداخت و تمام‌کاری می‌رسند، جایی که سطوح آنها صاف و یکنواخت شده و هرگونه ناهمواری یا پستی و بلندی از بین می‌رود. این کار به منظور کاهش اصطکاک و افزایش دقت حرکتی اسانسور انجام می‌شود. در نهایت، ریلها تحت آزمایش‌ها و بازرسی‌های دقیق کیفیت قرار می‌گیرند تا از رسیدن به استانداردهای صنعتی و ایمنی اطمینان حاصل شود.
تمامی این مراحل به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا اطمینان حاصل شود که ریل‌های اسانسور نه تنها از نظر ساختاری بلکه از نظر عملکردی نیز در سطح بالایی قرار دارند، تضمین‌کننده ایمنی و راحتی سرنشینان اسانسور در طول استفاده از آن باشند.
اهمیت ریل آسانسور در ساختمان
اهمیت ریل‌های آسانسور در ساختمان نمی‌تواند به اندازه کافی تأکید شود. ریلها به عنوان محور اصلی هدایت و حفظ تعادل کابین عمل میکنند. از این رو، دقت در انتخاب و نصب ریل‌های آسانسور برای تضمین ایمنی کلی ساختمان حیاتی است. یک ریل با کیفیت پایین یا نصب نادرست می‌تواند منجر به حوادثی نظیر افتادن یا بیرون زدن آسانسور از مسیر شود، که می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی و امنیت ساکنین ایجاد کند.
علاوه بر این، ریل‌های مناسب و مطمئن تاثیر بسزایی در عملکرد بی‌صدا و روان آسانسور دارند، که این خود به بهبود کیفیت زندگی و رضایت ساکنین کمک میکند. به همین دلیل، مهندسان و طراحان باید در انتخاب و نصب ریلها دقت نظر ویژه‌ای به خرج دهند تا از پایداری و ایمنی طولانی‌مدت سیستم آسانسور اطمینان حاصل کنند.
انواع ریل آسانسور
آسانسورها با استفاده از دو نوع اصلی ریل، کششی و هیدرولیک، حرکت میکنند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. ریل‌های آسانسور کششی، که معمولاً برای ساختمان‌های بلند مرتبه طراحی شده‌اند، به دلیل دقت بالا در حرکت و توانایی حمل بارهای سنگین، انتخابی محبوب هستند. این نوع ریلها از فولاد مقاوم ساخته می‌شوند تا بتوانند وزن و فشار ناشی از حرکت مداوم را تحمل کنند.
در مقابل، ریل‌های آسانسور هیدرولیک، که بیشتر در ساختمان‌های کم‌ارتفاع با ترافیک متوسط استفاده می‌شوند، از یک سیستم پمپاژ روغن برای بلند کردن و پایین آوردن کابین استفاده میکنند. این آسانسورها معمولاً به دلیل نصب آسان‌تر و هزینه‌های نگهداری پایین‌تر مورد توجه قرار می‌گیرند. هر دو نوع ریل نیاز به برخی اجزای مشترک دارند، مانند ریل‌های راهنما و کفشک‌ها، که وظیفه‌ی هدایت و حفظ تعادل کابین آسانسور در طول حرکت را بر عهده دارند. انتخاب نوع ریل بستگی به موارد استفاده، بودجه، و انتظارات از عملکرد آسانسور دارد.
